«Жайлы мектеп» бағдарламасымен 5 мектеп салынады. Қазіргі таңда 2 білім ошағының құрылыс жұмыстары басталған. Сондай-ақ, сақалды құрылысқа айналған тағы 2 мектептің құрылысы мен тағы 3 білім ұясын салу жоспарлануда. Одан бөлек, өткен жылы ауданда 2 мәдениет үйі салынса, биыл тағы екеуінің құрылысы басталған. Мәдениет үйінің бірі 150 орындық Ж.Нұрлыбаев ауылдық округінің Ынталы елді мекенінде орналасқан. Құны 762 млн-ды құрайды. Құрылыс жұмыстары қолға алған мердігер мекеме келесі жылдың желтоқсан айында тапсыруды жоспарлап отыр. Айта кетейік, ауданда дене шынықтыру мен бұқаралық спортты дамытуға да ерекше көңіл бөлініп отыр. Алдағы жылдары әрбір ауылдық округтің орталығынан шағын спорт кешендерін салу бойынша жобалық-сметалық құжаттамалар дайындалып, тиісті қаржы көлемі анықталуда
«Жайлы мектептің» айырмашылығы неде? Біріншіден, мектептер ауылда да, қалада да жаңа бірыңғай стандарт бойынша салынады. Бастауыш және жоғары сынып оқушылары мектепте бөлек блоктарда оқиды. Әр блокта оқу кабинеттері, дәретханалар, спорт залдар болады. Балалар үшін бейнебақылау, дыбыстық хабарлау және басқа да күшейтілген қауіпсіздік шараларын орнату көзделіп отыр. Оқушыларға ыңғайлы болу үшін оқу құралдарын сақтауға, ауыстырып киетін киімге арналған жеке шкафтар, сондай-ақ кітап оқуға, балалардың шығармашылық дамуы мен демалуына тиісті жағдайлар қарастырылған. Мектептер физика, химия, биология және робототехника пәндері бойынша заманауи кабинеттермен жабдықталады. Кабинеттерге touch-экрандар орнатылып, мектептің кез келген жерінен жылдамдығы жоғары интернетке қосылу мүмкіндігі беріледі. Ерекше білім алуды қажет ететін балаларға тиісті жағдайлар жасалады. Спорт залдар мәселесі шешіледі Қазір 1200 орындық мектептерде тек бір ғана спорт зал бар. Ал таңғы сағат 8-ден кешке дейін денешынықтыру сабағы бір уақытта бірнеше сыныпқа өткізіледі. Жайлы мектептерде жобалық қуатына қарай бірнеше спорт залдар болады. Сондай-ақ мұғалімдерге де жағдайлар жасалады.
Екіншіден, құрылыс толығымен қаржыландырылған. Егер бұрын мектеп құрылысын қаржыландыруға облыстық және аудандық бюджеттерден қаражат тапшылығына байланысты мектептер жеткілікті көлемде салынбай, ұзақ мерзімді құрылыстар проблемасы туындаса, ал қазір мақсатты қаражат республикалық бюджеттен бөлінеді. Үшіншіден, мектептер нысандар құрылысын бақылайтын дирекцияның үйлестіруі арқылы салынады. Бұл шешім сатып алу рәсімдерінің мерзімін жеделдетуге және құрылыс сапасын қамтамасыз етуге бағытталған. Төртіншіден, ішкі ғана емес, сыртқы инфрақұрылым да қарастырылған. Мектепке апаратын жаяу жүргіншілер жолы, автобус бағыттарын алдын ала іске қосу, аялдамаларды дайындау, мектепке апаратын жолдарға жарық беру мәселелері де қатар шешілуі керек. Бесіншіден, жайлы мектептер салуда ашықтық барынша сақталуға тиіс. Еліміздің кез келген азаматы интерактивті карта арқылы мектептердің қай жерде және қашан салынатынын бақылап, IP-камера арқылы құрылыс барысын онлайн қадағалай алады. Мектептерді салу, оларды қаржыландыру, күтіп ұстау, кадрларды іріктеу мәселелері заңнамалық тұрғыда әкімдіктердің құзырында болғандықтан, бұл ұлттық жоба әкімдердің дербес жауапкершілігін бекітуді көздейді, яғни «Жайлы мектеп» ұлттық жобасын жүзеге асыру 842 мың жаңа жайлы орын құруға мүмкіндік береді. Сонымен бірге өңірлер, қала мен ауыл арасындағы білім беру инфрақұрылымындағы айырмашылықты теңестіріп, білім сапасына әсер етеді.
Жобаны бастауға дайын ба? Жоғарыда аталған Реформалар жөніндегі жоғары кеңестің кезекті отырысында Мемлекет басшысы «Samruk-Kazyna Construction» АҚ-ны мектеп құрылысы бойынша бірыңғай тапсырыс беруші ретінде айқындау туралы Үкіметтің ұсынысын қолдады. Құрылысы алдағы жылы басталатын мектептердің жергілікті атқарушы органдар және Оқу-ағарту министрлігі айқындаған учаскелері бойынша жұмыс жүргізілуде. «Samruk-Kazyna Construction» АҚ учаскенің әлеуетін зерттейді және осы аумақтарды мектеп құрылысына пайдалану ерекшелігін талдайды. Министрлікпен бірлесіп жер учаскелерін құрылысты бастау үшін қажетті сумен жабдықтауға, су бұруға, электрмен жабдықтауға қосу мүмкіндіктері қаралуда. Бес климаттық аймақ үшін мектеп жобаларының жеті түрі бойынша (300, 600, 900, 1200, 1500, 2000, 2500 орын) форэскиздер (тұжырымдамалар) әзірленді және министрлікке келісуге жіберілді. Бұл жүйе ашықтықты қамтамасыз етеді және еліміздің кез келген азаматына мектеп құрылысының барысын онлайн режимде қадағалауға, салынып жатқан мектеп бойынша қызықтыратын құжаттармен танысуға мүмкіндік береді. Сондықтан жобаны іске асыру мониторингі бойынша ақпараттық жүйе іріктелуде.
Мектептерді жабдықтауға арналған оқу, корпустық және жұмсақ жиһаздардың алдын ала тізімі анықталды. «Атамекен» ҰКП және ҚР Жиһаз және ағаш өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарының қауымдастығы арқылы отандық тауар өндірушілерді тарту бойынша келіссөздер жүргізілуде. Біздің өңірден бір ақпар. Облыстық білім басқармасынан білгеніміздей, Сыр өңірінде 15100 орынға лайықталған 21 мектеп салынады. Алдағы жылы 10 мектептің құрылысы басталады да, олар 2024 жылы пайдалануға берілмек. Ал 2024 жылы басталған 11 мектеп 2025 жылы оқушылардың игілігіне айналады. Жайлы мектеп аты айтып тұрғандай, оқушыға да, ата-анаға да ыңғайлы, қатынауға қолайлы, қауіпсіз болатын сыңайлы. Ұлттық жоба деп айдар тағылған бастама баянды болғай.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында білім беру жүйесін одан әрі дамыту және мұғалімдерді қолдау мәселелеріне ерекше көңіл бөлу қажеттігін атаған еді. Артынша мемлекет басшысы үш ауысымды және апатты мектептердің тапшылығын шешу үшін «Жайлы мектеп» жаңа ұлттық жобасын қабылдауды тапсырды. Сонымен қатар, жаңа мектептер ең заманауи құрал-жабдықтармен, қажетті оқу кабинеттерімен, спорт залдарымен жабдықталуы тиіс. Бастауыш және орта сыныптарды жеке асханалары, жуынатын бөлмелері, спорт залдары бар бөлек блоктарда оқыту ұсынылады. Осылайша «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы шеңберінде биыл 217 мектептің құрылысы басталып кетті. Бүгінгі шолуымызда ұлттық жобаның не үшін қажет екендігіне, сонымен қатар қандай мәселелердің шешілетіндігіне тоқталамыз. Елімізде қазіргі таңда 270 мың жаңа студенттік орын тапшы екені белгілі. Ал тиісті шаралар қолға алынбаса, 2026 жылға қарай студенттік орын тапшылығы 1 миллион межеден асады. Ұлттық жоба аясында апатты мектептерді, үш ауысымда оқытуды және тапшылықты жою үшін 401 жайлы мектеп салынатындығы айтылған. Сондай-ақ 2024 жылы 226, ал қалған 175 мектеп 2025 жылдың соңына дейін ашылады деп жоспарланып отыр. Бұл жайында баспасөзге берген сұқбатында Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі төрағасының орынбасары, «АМАНАТ» партиясының депутаты Альберт Рау «Жайлы мектеп» ұлттық жобасының білім саласына ғана емес, экономика мен отандық өндірісті нығайтатыны туралы айтады.
«Өздеріңіз көріп отырғандай, елімізде студенттерді орынмен қамтамасыз ету жағдайы оңай емес. Сондықтан жобаны дереу жүзеге асыру керек, жағдайды түбегейлі өзгерту үшін батыл әрекет ету керек. Осылайша, біз сандық және сапалық көрсеткіштерді арттыра отырып, білім саласын жаңа деңгейге шығарамыз. Өйткені, мектептер елордада да, облыс орталықтарында да, қалалар мен аудандарда да салынады, сонда бұл барлық басқа мектептер тең болатын белгілі бір стандарт болады. Жобаны жоғары деңгейде жүзеге асыруды жеделдету мақсатында кадрлық әлеуеті мен тәжірибесіне сүйене отырып, оны жүзеге асыруды «Самұрық-Қазына Құрылыс» Ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ-на тапсыру туралы шешім қабылданды. Сондай-ақ біз көптеген процедураларды, соның ішінде келісім-шарттарды жасауды жедел орындауға болатынын заңнамалық тұрғыдан бекіттік. Бұл өзін ақтады, өйткені барлық жұмыс аудан әкімдіктеріне берілсе, онда жиі орын алатындай жарыстар мен құрылыстардың тоқтау қаупі болуы мүмкін. Мұнда жобаны басқару болады, барлығын бір орталықтан анық байқауға болады. Бірақ екінші маңызды аспект бар. Кез келген елде қандай да бір ауқымды жобалар жүзеге асырылған кезде оның экономикаға, ұлттық бизнеске әсері болуы керек. Осы жерде 29 наурызда Парламент сессиясын ашқан ел Президентінің бюджеттік жобаларды бірінші кезекте жергілікті кәсіпкерлер жүзеге асыруы керек деген сөзін келтіргім келеді. «Атамекен» ҰКП және отандық бизнес бұл жобаны қазақстандық кәсіпорындардың әлеуетін іске асырудың тамаша мүмкіндігі деп санайды. Бұл құрылыс және өңдеу секторларының дамуына серпін беріп, жаңа жұмыс орындарын ашуға, өндірісті кеңейтуге және жаңғыртуға және мемлекеттік бюджетке төлем түсімдерін арттыруға мүмкіндік беруі тиіс», – дейді Альберт Рау.
