Сейсмикалық қауіп тек Түркістан қаласы ғана емес, жалпы Оңтүстік Қазақстан өңіріне тән құбылыс.Түркістан қаласы Тянь-Шань тау жүйесіне жақын орналасқан, ал бұл аймақ геологиялық тұрғыдан белсенді болып саналады. Сейсмикалық қауіптілікті арттыратын факторларға келсек, жер қыртысындағы тектоникалық плиталардың қозғалысы аймақтағы жер сілкіністерін тудырады. Түркістан өңіріндегі топырақ пен жыныстардың ерекшеліктері жер сілкінісінің әсерін күшейтуі мүмкін. Аймақтағы құрғақшылық пен су тасқыны да жер қабатындағы тұрақтылықты әлсіретуі ықтимал.
Жер сілкінісі кез келген өңірде үлкен зиян келтіруі мүмкін. Түркістан үшін оның салдары келесідей болуы мүмкін. Ескі немесе сейсмикалық талаптарға сай салынбаған құрылыстардың зақымдануы. Жер сілкінісінің тікелей салдарынан адамдардың жарақат алуы немесе қаза болуы. Су, газ, электр және көлік жүйелерінің істен шығуы. Қираған нысандар мен тоқтап қалған өндірістің салдарынан аймақ экономикасына үлкен соққы. Түркістан қаласында сейсмикалық қауіптің алдын алу және салдарын азайту мақсатында келесі шаралар қолға алынуы тиіс — жаңа ғимараттар мен құрылыс нысандарын салу кезінде сейсмикалық тұрақтылық стандарттарын сақтау, ескі ғимараттарды күшейту және қайта жаңарту және құрылыс сапасын тұрақты түрде бақылау. Сонымен қатар тұрғындарға жер сілкінісі кезінде өзін-өзі ұстау ережелерін үйрету, мектептер мен оқу орындарында арнайы сабақтар өткізу, БАҚ арқылы сейсмикалық қауіп туралы ақпарат тарату, құтқару қызметтерінің материалдық-техникалық базасын нығайту, жедел әрекет ету жоспарларын дайындау, арнайы оқу-жаттығу шараларын тұрақты түрде өткізу, аймақтың сейсмикалық картасын жасау, геологиялық және геофизикалық зерттеулерді дамыту, жер сілкіністерін алдын ала болжау жүйелерін енгізу де аса маңызды. Қазіргі таңда Түркістан қаласында сейсмикалық қауіптің алдын алу бағытында бірқатар жұмыстар жүргізілуде. Тарқатсақ, қаланың жаңа құрылыстары сейсмикалық талаптарға сәйкес салынып жатыр. Жергілікті билік тұрғындарға ақпараттық науқандар ұйымдастыруда. Төтенше жағдайлар қызметі арнайы техникамен жабдықталуда. Түркістан қаласының сейсмикалық қауіпті аймақтар қатарына жатуы тұрғындар мен билік үшін ерекше жауапкершілік жүктейді. Жер сілкінісінің алдын алу шараларын жүйелі түрде жүзеге асыру, халықты ақпараттандыру және инфрақұрылымды нығайту арқылы бұл қауіптің салдарын азайтуға болады. Түркістанның тұрақты әрі қауіпсіз дамуы үшін барлық тараптардың бірлесе әрекет етуі аса маңызды. Жалпы Түркістан – сейсмикалық қауіп-қатерлерге ұшырау ықтималдығы жоғары аймақ. Осындай қауіп-қатерлерді болдырмау және олардың салдарын азайту мақсатында Түркістанда жыл сайын сейсможаттығулар ұйымдастырылады. Бұл шаралар табиғи апаттарға дайындық деңгейін арттыруға, тұрғындар мен арнайы қызметтердің үйлесімді әрекет етуіне мүмкіндік береді. Сейсможаттығулар – төтенше жағдайлар қызметтері, мемлекеттік органдар, ұйымдар және қала тұрғындары арасында апатты жағдайларға дайындықты күшейтетін кешенді шаралар. Бұл жаттығулардың негізгі мақсаттары — жер сілкінісі кезіндегі қауіпсіздік ережелері мен алғашқы көмек көрсету дағдыларын меңгеру, құтқару жұмыстары кезінде тиімді әрекет ету үшін барлық қызметтердің дайындық деңгейін тексеру, қаладағы маңызды нысандардың сейсмикалық төзімділігін тексеру, әртүрлі сейсмикалық жағдайларда әрекет ету жоспарларын әзірлеу және сынау. Түркістандағы сейсможаттығулар бірнеше кезеңнен тұрды және әртүрлі сценарийлер бойынша өткізілді. Бұл шараларға қаланың төтенше жағдайлар қызметі, полиция, медициналық ұйымдар, коммуналдық қызметтер, мектептер және тұрғындар қатысты. Жаттығулардың негізгі ерекшеліктеріне тоқталайық. Жаттығулар басталмас бұрын тұрғындарға сейсмикалық қауіп туралы ақпарат беріледі. Бұл ақпарат жергілікті БАҚ және әлеуметтік желілер арқылы таратылады. Арнайы мамандар қауіпсіздік шаралары, эвакуация жоспарлары және құтқару жұмыстары туралы тренингтер өткізеді. Қала орталығында 7-8 балдық жер сілкінісі болған жағдайда тұрғындарды эвакуациялау және зардап шеккендерді құтқару жұмыстары жүргізіледі. Құбырлардың жарылуы, электр желілерінің істен шығуы және өрттің таралуы секілді қосымша қауіп-қатерлерді жою шаралары туралы ақпарат беріледі. Медициналық қызметкерлер зардап шеккендерге шұғыл көмек көрсету және оларды қауіпсіз жерлерге тасымалдау жаттығуларын өткізеді. Бүгінде салада материалдық-техникалық база нығайып келеді. Зардап шеккен аймақтарды бақылау және жоғалған адамдарды іздеу үшін дрондар қолданылды. Ерте ескерту жүйелері арқылы жер сілкінісі туралы хабарламалар жіберілді. Құтқару қызметтерінің арасында жедел ақпарат алмасу үшін заманауи радиобайланыс жүйелері пайдаланылды.
